افکار عمومی

« مجموعه افكار يك ملت به حالت خفته و خاموش يا بيدار و پرخروش موقتي و يا زودگذر يا پايدار و بيدار كه روانشناسي اجتماعي ملت را تشكيل مي دهد . در پس اين افكار ارزشهاي فرهنگي ريشه داري قرار دارد كه اساس و پايه آن را مي ريزد با پيشرفت جامعه ها در دستيابي به فن آوري و بهره گيري از نظر سنجي ها و بلندگو خواه و ناخواه ملت ها در دولت ها حضور مي يابند و آنها را وادار به پذيرفتن ارزشهاي ملي و حقوق سياسي و اجتماعي خود مي كنند و با فراهم آمدن يا فراهم آوردن شرايط مناسب پراكندگي ها را بر تجمع ، تفاوت ها را به تشابه و ضعف ها را به نيرو مبدل مي سازد . اين كاربرد ها در افكار عمومي مورد بررسي مي باشد .

(لازار،1384: 22)

 

تعريف افكار عمومي

افكار عمومي يك پديده جمعي است كه نشأت گرفته از واكنش جمعي جامعه نسبت به يك مسأله قابل مشاهده است اين مفهوم بيشتر تاييد بر رويدادهاي اجتماعي در جامعه مي كند و براي نگرش هاي مردم جامعه مهم است .

( شربتیان،1386 : 116 )

« افكار عمومي عبارت از طرز تلقي و واكنش هاي جمعي  و مشهود است . كه جزء بزرگي از جامعه در برابر رويدادهاي اجتماعي كه اغلب مهم تلقي مي شوند نشان مي دهد.

افكار عمومي ازاحساس جمعي نيز از اين جهت كه متضمن وجود راههايي عيني است كه اساس آن را تشكيل مي دهند و ضمن آنكه آميزش با شور وهيجان از حداقل تفكر واستدلال برخوردار مي باشد تمايز مي يابد . بالعكس احساس جمعي صرفاً عاطفي و اغلب فاقد اساس و پايه اي در واقعيت است . »

 (بیرو،1375 : 312 )

افكار عمومي در ادبيات گذشته جهان نقش خاص در شكل گيري مفهوم اراده عمومي داشته است كه نشأت گرفته ازاوضاع سياسي و فرهنگي و استبداد حاكم بر ملت ها بوده است . از نظر بُدن "Bodan" تعريف افكار عمومي اينگونه است : « صداي مردم صداي خداست » پاسكال در اين توصيف زيبا شناختي از افكار عمومي آن را « ملكه جهان » دانسته است .

از نظر هابز : « افكار عمومي اراده كننده واقعي جهان است . » و تمپل افكار عمومي را منبع قدرت و سنديت خوانده است .

آلفرد سووي جمعيت شناس معروف فرانسوي كه براي اولين بار اصطلاح جهان سوم را بيان كرده است افكار عمومي را چنين تعريف كرده است : « افكار عمومي ضمير باطني يك ملت است ، افكار عمومي اين قدرت گمنام غالباً يك نيرويي سياسي است نيرويي است كه در هيچ قانون اساسي پيش بيني نشده است . »

 (متولی،1384 : 96 )

از ديدگاه چارلز كولي : « افكار عمومي حاصل جمع رويدادهاي جداگانه افراد نيست بلكه پديده اي است سازمان يافته و محصول ارتباطات و اثرات متقابل . »

 (حسینی پاکدهی،1384 : 96 )

از ديدگاه كينزبرگ « افكار عمومي پديده اي اجتماعي است ، حاصل كنش و واكنش بسياري از اذهان مردم . »

ازديدگاه سيدسن : « افكار عمومي براي ما نيروي نهان و آشكار است كه از تركيب ارزش ها ، احساس ها و برداشت هاي فردي به وجود آمده و تركيبي است كه وزن آن با ميزان تاثير و قدرت تهاجم عقايد تشكيل دهنده آن متفاوت است .»

 (همان منبع : 19 )

ازديدگاه پارك و برگس جايي كه تفاوت ذاتي وجود نداشته باشد ، افكار عمومي هم وجود ندارد .ولي در جايي هم كه مخالفت نباشد ، افكارعمومي شكل نمي گيرد . شرايط پيدايش افكار عمومي بحث و گفتگوي عمومي است .وقتي موضوعي به صورت بحث عمومي در آمد ، موضوع افكار عمومي مي شود .

 از ديدگاه مونتي ، افكار عمومي عبارت است از :« يك جمع نيرومند ، جسور و غير قابل تخمين ، حد جسور بودن يا غير قابل تخمين بودن آن بعداً مورد بررسي قرار خواهد گرفت. »

 (خوش بیان،1384 :5)

افكار عمومي عامل موثر و تاثير گذار بر زندگي اجتماعي و امور بشري است كه امري نا گزير پذير بوده است . اين واژه داراي خصلت متغير و با شكل و سيال است .

از ديدگاه آلپورت : « اصطلاح افكار عمومي با شرايطي ملازم است كه در آن افراد با چنان تشكل و تكثير و مداومتي كه به طور مستقيم يا غير مستقيم سبب ساز عمل موثري در راه هدف موردعلاقه شوند در تاييد و حمايت با وضع معين ، شخص معين و طرح و برنامه سرنوشت سازي عقيده خود را ابراز مي كند يا بر اظهار عقيده فراخوانده مي شوند . »

 (همان منبع:6)

افكار عمومي همان مجموعه عقايد افراد جامعه است كه ، نسبت به يك موضوع توجه خاص دارند . تمام افراد آن جامعه نسبت به آن موضوع داراي منابع و علايق مشترك هستند .

افكار عمومي نيروي پنهان و آشكار در جامعه  است كه به صورت نهان و باالقوه و گاهي به صورت آشكار و بالفعل بروز مي يابد .

نيروي افكار عمومي تركيبي از احساسات ، انديشه ها و برداشت هاي عمومي و فردي مردم در جامعه است و اين تركيب نيرومند توانمندي خاصي در ميزان تاثير و قدرت تهاجم بر عقايد جامعه را دارد .

افكار عمومي در اكثريت اعضاي جامعه به صورت آسان شكل نمي گيرد در شكل گيري افكار عمومي در جامعه بايد توجه به نگرش ها ، تجربيات شخصي اعضاي عموم كرد . افكار عمومي بر اين مبنا به عنوان «مجموعه اي از باور ها و اعتقادات در تعداد زيادي از عموم در موضوعات داراي اهميت همگاني آشكار و عيان مي شود . »

(بالان،1384 :90)

پديده افكار عمومي به عنوان يك عنصر مهم اجتماعي مورد توجه تمام افراد جامعه است كه در كارهايشان به نوعي با ساير افراد جامعه و عموم مردم سر و كار دارد در ادبيات فارسي به طور صريح و غير مستقيم مي توان اشاره به مسئله افكار عمومي نمود .

پديده افكار عمومي در هر جامعه اي ممكن است به صورت مثبت يا منفي با توجه به واكنش مردم آن جامعه شكل گيرد اين شكل  گيري از طريق جلب و جذب عامه وسايل ارتباط جمعي بوده كه نقش موثري در ايجاد افكار عمومي جامعه نسبت به مساله اي خاص داشته است .

از نظر والتر ليپن :«افكار عمومي قضاوت يك جامعه خود آگاه است . كه پس از بحث عمومي و منطقي در باره يك مسئله مهم ابراز شده است . »

افكار عمومي مجموعه تغييرات و تفسيرات و ارزيابي نسبت حوادث و وقايع روز است كه به دو حالت تجلي مي كند : تصورات عمومي و تصديقات عمومي .

افكار عمومي عبارتي است كه براي بيان مجموعه اي از افكار و آرايي كه مردم با هم اعتقاد دارند به كار مي روند اين افكار و آراء مربوط به همان گروه اجتماعي است و در ازاي مسائلي است كه نحوي بر منافع عمومي يا خصوصي آنها اثر مي گذارد .

افكار عمومي قضاوتي اجتماعي است مربوط به گروهي خود آگاه نسبت به موضوعي پر اهمييت پس از آنكه درباره آن گفت و گوهاي عمومي و قابل قبول صورت گرفته باشد .

(میرسعید قاضی،1382: 124 )

 

افكار عمومي با يك سري از موارد كه در جامعه رواج دارد مشابهت مي كند و اين اصطلاحات و  واژگان در واقع افكار عمومي نمي باشند اين اصطلاحات شامل :

الف : عقايد و آراء و آرمان هاي مذهبي .

ب : قضاوت ها و نگرش هاي حكم قضايي .

ج : بينش هاي جمعي مردم نسبت به وقايع روز مره و عادي  زندگي كه چندان جلب توجه نمي باشند .

د : پذيرش و رد بينش هاي مطلق عموم نسبت به امور و بديهي و ثابت .

به طور كلي بايد در تعريف افكار عمومي چهار مطلب اساسي در نظر داشت :

« الف ـ وجود اختلاف نظر ، بحران يا تعارض براي آنكه افكار عمومي به حركت در آيند.

ب ـ وجود گروه هاي متضاد كه هر كدام براي خود افكار عمومي خاصي داشته باشند .

ج ـ شرط مقدم و اساسي براي شكل گيري و تبلور نهايي افكار عمومي كنش متقابل اجتماعي است .

د ـ اهداف هر گروهي ، معمولاً در افكار عمومي آن متجلي مي شود ولي دانش و اطلاعات فني و لازم براي تحقق آن ، فقط در شرايط خاص ممكن است ارائه شود . افكار عمومي بيان آزادانه عقايد ، داوري ها و يا برخوردهاي است كه افراد درباره پاره اي از مسائل دارند يا احساس مي كنند . » (حسینی پاکدهی،1384 :19 )

 

 

موضوع افكار عمومي

با توجه به فرهنگ خاصي كه در هر جامعه حاكم مي باشد موضوعات افكار عمومي آن جامعه هم تحت تاثير فرهنگ حاكم شكل مي گيرد . پس مطالعه عميق در فرهنگ جامعه و شناخت نسبت به تفكر ، دريافت و داروي و عمل و عكس العمل هر جامعه موضوع افكار عمومي را در جامعه شكل مي دهد .

«موضوع افكار عمومي را بيشتر امور مربوط به عامه مردم و مسائل مرتبط با سياست اجتماعي تشكيل مي دهند . پيدايي افكار عمومي مستلزم وجود حداقل اطلاع ، فرهنگ ، مشترك و تماس هاي انساني است . »

(بیرو ،1375: 312 )

از سويي ديگر « موضوع هاي افكار عمومي به يك معنا حاصل تعارض دوروني فرهنگ است . رخ داد هاي كنوني به انضمام مسائل مورد اختلاف در دوره اخير بيشترين محتواي فرهنگ افراد را تشكيل مي دهد . »

(حسینی پاکدهی، 1384: 20 )

در موضوع افكارعمومي بايد توجه به اظهار نظر گروهي كرد كه ناشي كه مباحثه ، مشاجره ، مناظره مي باشد . موضوعات مهم چون رفاه ، آسايش ، دغدغه ، نگراني ها ، ارزش هاي اجتماعي گروه جزء نكات مهم در شكل گيري موضوعات افكار عمومي است .

به طور كلي بايد بگوييم هنگامي اعضاي گروه اجتماعي يا جامعه به سوالات يا علايق خاصي توجه مي كنند كه بحث انگيز باشد . پس مي تواند موضوع شكل گيري افكار عمومي در جامعه تلقي گردد . شكل گيري موضوع مهم ، موقعيت يا رويدادي خاص كه گروهي از مردم را مضطرب كرده يا تهديد مي كند . و به صورت وضعيت بحراني در جامعه حالت استرسي ايجاد كرده است .جزء مباحث شكل گيري موضوع افكار عمومي است .

« همه پژوهش گران افكار عمومي اتفاق نظر دارند كه افكار عمومي اتفاق نظر دارند كه افكار عمومي پيرامون مسئله ، موضوع يا موردي تشكيل مي شود  . به عبارتي ديگر در آغاز بايد مسئله موضوع يا موردي وجود داشته باشد كه در آن زمينه افكار عمومي تشكيل شود ماهيت اين مسئله نيز بايد به گونه اي باشد كه احتمال وجود ديدگاه ها و عقايد پيرامون آن وجود داشته باشد ....  موضوع و مورد كه اساس افكار عمومي را تشكيل مي دهد بايد داراي ماهيتي باشد كه افراد ، طبقات ، اقشار و گروههاي يك جامعه ، نگاه ها به قرائت ها و ديدگاه هاي خاص خويش را نسبت به آن داشته باشند . وجود تفاوت در عقيده ونظر نسبت به مساله عامل ديگري در تشكيل افكار عمومي است . »

(میر سعید قاضی،1382 : 125 )

 منابع :

1-  بالان –رایودو،سی.اس-ک.ر،<< ماهیت و کارکردهای روابط عمومی>> ترجمه هوشمند سفیدی،کمال الدین نیک رفتار خیابانی ،انتشارات موسسه تحقیقات روابط عمومی،تهران 1383.

2-    بیرو،آلن،<<فرهنگ علوم اجتماعی>>ترجمهباقر ساروخانی ،انتشارات کیهان،تهران1375.

3-    حسینی پاکدهی،علی،<<مبانی اقناعو تبلیغ>>انتشارات فروزش،تبریز1381.

4-    شربتیان ،محمد حسن ،<<درآمدی بر مبانی تبلیغات>>انتشارات سخن گستر ،مشهد 1386

5-    لازار ،ژودیت،<<افکار عمومی>>ترجمه مرتضی کتبی،نشر نی،1380 .

6-    متولی ،کاظم،<<افکار عمومیو شیوه های اقناع >>انتشارات بهجت،تهران1384 .

7-    میر سعید قاضی،علی،<<تئوری و عمل در روابط عمومی و ارتباطات >>انتشارات مبتکران،تهران1384.


برچسب‌ها: افکار عمومی, روانشناسی اجتماعی, ملکه جهان
+ نوشته شده در  جمعه بیستم اردیبهشت ۱۳۸۷ساعت 8:17  توسط محمدعلی رحيم زاده- نگار  |